gaziler helvası ne demek?

Gaziler helvası, Trakya yöresi un helvasıdır. 16. ve 17. yüzyılda Osmanlı mutfağında yapıldığına ilişkin belgeler bulunmaktadır.¹² Edirne'de askerler helva ile uğurlanıp, döndüklerinde de helva ile karşılandığı için bu tatlıya gaziler helvası denilmiştir.³⁴ Ana malzemeleri, un, tereyağı, badem, süt ve toz şekerdir. Süt ve şeker karıştırılarak ısıtılır. Tavada tereyağı eritilir ve bademlerle un kavrulur. Süt ve kavrulmuş un ve bademler karıştırılarak kıvam alması sağlanır ve son olarak bir müddet dinlenmeye bırakılan helva süslenerek servis yapılır. Kabuğu soyulmuş bademler süsleme amaçlı kullanılır. Ali Eşref Dede'nin Yemek Risalesinde gaziler helvasının tarifi verilmiştir.⁵ Melceü’t-Tabbâhînde de ayrıca tarifler verilmiştir.⁶ Osmanlı'dan günümüze miras olarak ulaşan Gaziler helvası Antalya'nın Elmalı ilçesinde de günümüzde hala yapılmakta ve yaşatılmaktadır. 14. yy ortalarında doğan ve 15. yy ortalarında vefat eden, Elmalı Abdal Musa dergâhında yetişen Kaygusuz Abdal, " sımâtiye " adı verilen yemek konulu şiirlerinde, gaziler helvasından da bahseder. ( Tüm cihan gaziler helvasından dopdolu olup, gaziler helvasını getüreler bin sini...)⁷ Kaygusuz Abdal'ın oldukça medhettiği gaziler helvası, bir alp- eren gazi olan Abdal Musa'nın Elmalı'daki dergâhında da her halde pişiriliyordu.

Bugün Elmalı'da yapılan gaziler helvasında kullanılan malzemeler tereyağı, un, süt ve şekerdir. Elmalı'nın kendine has yanık dondurmasıyla birlikte güzel bir ikili olan gaziler helvası, Elmalı'yı ziyaret eden herkesin tatması gereken tarihi bir lezzettir.⁸⁹

Kaynakça

Orijinal kaynak: gaziler helvası. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. ↩
2. ↩
3. ↩
4. ↩
5. ↩
6. ↩
7. ↩
8. ↩
9. ↩

Kategoriler